Ο Βασίλης Ξανθόπουλος και ο Στέφανος Πνευματικός υπήρξαν λαμπροί και με διεθνή αναγνώριση ερευνητές του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) καθώς και εξαίρετοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το ΙΤΕ προσπαθώντας να αποτίσει έναν ελάχιστο φόρο τιμής στο εκπαιδευτικό και διδακτικό τους έργο αλλά και να διατηρήσει μέσα στο χρόνο άσβεστη τη μνήμη των αδικοχαμένων αυτών επιστημόνων θεσμοθέτησε ένα ετήσιο Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας που απονέμεται σε μέλος της Ακαδημαϊκής Κοινότητας. Η έννοια της Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας δεν περιορίζεται μόνο στην ικανότητα σαφούς και ενδιαφέρουσας διδασκαλίας από την έδρα, αλλά εμπεριέχει όλες εκείνες τις δραστηριότητες που ανοίγουν επιστημονικούς δρόμους στο φοιτητή, τον εμπνέουν και τον καθιστούν κοινωνό του επιστημονικού ήθους και της ανιδιοτελούς αναζήτησης της αλήθειας.

Η επιλογή του βραβευόμενου γίνεται κάθε χρόνο από μια Επιτροπή διακεκριμένων Καθηγητών, που προέρχονται από όλες τις κύριες γνωστικές περιοχές της Επιστήμης και από όλα σχεδόν τα ΑΕΙ της χώρας. Ο κάθε βραβευόμενος, μετά την επιλογή του, γίνεται αυτόματα και μέλος της Επιτροπής. Πρόεδρος της Επιτροπής ήταν μέχρι το θάνατό του, ο Μανόλης Ανδρόνικος.

Το 1991, πρώτο έτος λειτουργίας του θεσμού το βραβείο απενεμήθη στον ομότιμο καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Πέτρο Κριεζή.

Το 1992, στον καθηγητή Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Δημήτριο Παντερμαλή.

Το 1993, στον ομότιμο καθηγητή της Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Κωνσταντίνο Γαρδίκα.

Το 1994, στον καθηγητή Διαστημικής Φυσικής και Τεχνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, κ. Εμμανουήλ Σαρρή.

Το 1995, στον ομότιμο καθηγητή της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ανδρέα Γαζή.

Το 1996, στον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κ. Παναγιώτη Ν. Σουκάκο.

Το 1997, στον καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κ. Ιωάννη Τεγόπουλο.

Το 1998, στην ομότιμο καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κα. Γεωργία (Τζίνα) Πεσκετζή-Πολίτη.

Το 1999, στον καθηγητή της Βιολογικής Χημείας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνο Ε. Σέκερη.

Το 2000, στον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών του Τμήματος Μαθηματικών κ. Βασίλειο Α. Δουγαλή.

Το 2001, στον καθηγητή του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Παναγιώτη Μουλλά.

Το 2002, στον καθηγητή του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Θεόδωρο Μουντοκαλάκη.

Το 2003, στον ομότιμο καθηγητή του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Παναγιώτη Λαμπρόπουλο.

Το 2004, στον καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Θεόδωρο Χατζηπανταζή.

Το 2005, στον καθηγητή Παθολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χαράλαμπο Μουτσόπουλο.

Το 2006, τον καθηγητή Πληροφορικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννη Ιωαννίδη.

Το 2007, στον καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Αντώνιο Μανιτάκη.

Το 2008, στον καθηγητή Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χαράλαμπο Ρούσσο.

Για το 2009, δέκατο ένατο έτος του θεσμού το βραβείο θα απονεμηθεί στην καθηγήτρια Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Κρήτης κα Σουζάννα Παπαδοπούλου γιατί "η διαδρομή της χαρακτηρίζεται από μία συνεχή προσήλωση στις αρχές της ακαδημαϊκής αριστείας και μία εξαιρετική αφοσίωση στην εκπαιδευτική διαδικασία και στη διδασκαλία των φοιτητών".

Μετά την απονομή του βραβείου, θα ακολουθήσει ομιλία της βραβευόμενης Καθηγήτριας Σουζάννας Παπαδοπούλου με θέμα: "Η Μαθηματική εκπαίδευση ως συμβολή στην ανάπτυξη και τον πολιτισμό".