Μεγάλη διάκριση για το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) αποτελεί η έγκριση για χρηματοδότηση δυο ερευνητικών προτάσεων στο άκρως ανταγωνιστικό πρόγραμμα “IDEAS” (ΙΔΕΕΣ) του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας.

Το Ειδικό Πρόγραμμα ΙΔΕΕΣ υποστηρίζει ερευνητικά έργα που αναλαμβάνονται με πρωτοβουλία ερευνητών, σε οποιοδήποτε επιστημονικό και τεχνολογικό πεδίο, και υλοποιούνται από μεμονωμένες ομάδες, ανταγωνιζόμενες μεταξύ τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα πρωτοποριακό χαρακτηριστικό του Προγράμματος είναι ότι βασίζεται αποκλειστικά στην αριστεία, που αποτελεί το μοναδικό κριτήριο αξιολόγησης και επιλογής των προτάσεων.

Η σπουδαιότητα της επιτυχίας των ερευνητών του ΙΤΕ καταδεικνύεται από τα ακόλουθα στοιχεία:

1. Στο πρόγραμμα “ΙΔΕΕΣ” υποβλήθηκαν μέσα στο 2007 σε πανευρωπαϊκό επίπεδο 9167 προτάσεις, εκ των οποίων ελληνική συμμετοχή υπήρχε σε 339 προτάσεις.
2. 132 προτάσεις κατατέθηκαν από ερευνητές σε συνεργασία με Ελληνικά Ιδρύματα, εκ των οποίων 34 αφορούν στο ΙΤΕ. Έτσι το ΙΤΕ αναδείχθηκε ως ο “πρώτος προορισμός” στην Ελλάδα.
3. Κατά την πρώτη φάση της αξιολογήσεως εγκρίθηκαν για περαιτέρω αξιολόγηση 585 προτάσεις, εκ των οποίων 11 με ελληνική συμμετοχή (3 από το ΙΤΕ). Κατά την αξιολόγηση εγκρίθηκαν για χρηματοδότηση 275 προτάσεις από όλη την Ευρώπη, εκ των οποίων 4 ελληνικές. Από αυτές 2 προέρχονται από το ΙΤΕ.
4. Έτσι, ενώ σε πληθυσμιακή βάση οι ερευνητές του ΙΤΕ μαζί με τους συνεργαζόμενους με το ΙΤΕ πανεπιστημιακούς καθηγητές αποτελούν περίπου το 1.6 % του συνόλου των ερευνητών της χώρας, είναι υπεύθυνοι για το 50% των ελληνικών επιτυχιών σε αυτό το εξόχως ελκυστικό και συνάμα ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στο οποίο ο μόνος παράγων επιτυχίας είναι η επιστημονική αριστεία.

Οι ερευνητές του ΙΤΕ που διακρίθηκαν στο πρόγραμμα ΙΔΕΕΣ είναι οι Δρ. Πόπη Συντυχάκη του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας και Δρ. Πέτρος Ρακιτζής του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ. Το συνολικό ποσό της έρευνας τους ανέρχεται σε 2 εκατομμύρια ευρώ περίπου. Ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή του ερευνητικό αντικειμένου των ερευνητικών προτάσεων.

Η Δρ. Πόπη Συντυχάκη θα αναπτύξει μια νέα ερευνητική ομάδα που η έρευνά της θα εστιάζεται στο φαινόμενο της γήρανσης. Η γήρανση είναι μια πολύπλοκη βιολογική διεργασία που επηρεάζεται από γενετικούς, περιβαλλοντικούς και στοχαστικούς παράγοντες. Τα τελευταία 25 χρόνια έχει γίνει σημαντική πρόοδος στην διερεύνηση της γενετικής βάσης της γήρανσης και αυτή έχει βασισθεί κυρίως σε μελέτες σε απλούς οργανισμούς-μοντέλα. Οι μελέτες αυτές έδειξαν ότι η διαδικασία της γήρανσης μπορεί να ελεγχθεί και μάλιστα μετά από παρεμβάσεις σε βιολογικούς μηχανισμούς που είναι κοινοί σε όλους τους οργανισμούς. Οι νέες πρωτοποριακές ερευνητικές κατευθύνσεις της Δρ. Συντυχάκη αποσκοπούν στην ανακάλυψη νέων παραγόντων και βιολογικών διεργασιών που επηρεάζουν τη γήρανση και τη διάρκεια ζωής. Για το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθεί ως πειραματικό μοντέλο ένα μικρό σκουλήκι, ο Caenorhabditis elegans, που αποτελεί ένα από τους πιο καλά μελετημένους οργανισμούς στο πεδίο της γήρανσης. Πιο συγκεκριμένα, θα διερευνηθεί ο ρόλος στη γήρανση των κυτταρικών παραγόντων που εμπλέκονται στο λεγόμενο “κόσμο του RNA” και ειδικότερα στο μεταβολισμό των μηνυμάτων-RNA, των μορίων που καθοδηγούν τη σύνθεση των πρωτεϊνών του κυττάρου. Η Δρ. Συντυχάκη σκοπεύει επίσης να ερευνήσει τη γενίκευση των αποτελεσμάτων της χρησιμοποιώντας άλλους οργανισμούς-μοντέλα, όπως τη ζύμη Saccharomyces cerevisiae και τη μύγα του ξυδιού Drosophila melanogaster. Αναμένεται ότι οι νέες ανακαλύψεις θα αφορούν και τον άνθρωπο και έτσι η έρευνα αυτή θα εμπλουτίσει το οπλοστάσιό μας για μελλοντικές παρεμβάσεις που θα εξασφαλίζουν καλή ποιότητα ζωής στα γεράματα.

Ο Δρ. Πέτρος Ρακιτζής θα αναπτύξει μια νέα ερευνητική ομάδα που θα μελετήσει την αναδίπλωση πρωτεϊνών και την παραβίαση της ομοτιμίας σε ατομικά συστήματα. Πολλές ασθένειες προκαλούνται από την κακή αναδίπλωση πρωτεινών, όπως οι ασθένειες Alzheimer's, Mad Cow (BSE), Creutzfeldt-Jakob (CJD), Lou Gehrig's (ALS), Huntington's, Parkinson's, και διάφορες μορφές καρκίνου. Οι μετρήσεις της παραβίασης της ομοτιμίας σε ατομικά συστήματα δίνουν συμπληρωματικές πληροφορίες στις μετρήσεις των επιταχυντών σωματιδίων υψηλών ενεργειών, όπως στο CERN, αλλά πραγματοποιούνται, με ελάχιστο κόστος, με πειράματα ατομικής φασμοτοσκοπίας με λέϊζερ. Αυτά τα πειράματα αποσκοπούν στον έλεγχο του “Καθιερωμένου Μοντέλου” της φυσικής υψηλών ενεργειών. Η ομάδα του Δρ. Ρακιτζή θα συνεχίσει την ανάπτυξη πρωτότυπων τεχνικών, που βασίζονται σε οπτικές κοιλότητες, και που βελτιώνουν την ευαισθησία και τη χρονική απόκριση μετρήσεων πολωσιμετρίας 3-6 τάξεις μεγέθους σε σχέση με άλλες τεχνικές. Αυτές οι πρωτότυπες τεχνικές θα επιτρέψουν καινοτομίες σε πολλά πεδία.

Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλώ επικοινωνήστε με τους:
Δρ. Πόπη Συντυχάκη, Ερευνήτρια ΙΜΒΒ / ΙΤΕ
Τηλ.: 2810 391160, Fax: 2810 391101
E-mail: synticha@imbb.forth.gr
και
Δρ. Πέτρος Ρακιτζής, Ερευνητής ΙΗΔΛ / ΙΤΕ
Τηλ.: 2810 391125, Fax: 2810 391305
E-mail: ptr@iesl.forth.gr