Ο Δήμος Ρεθύμνου και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (ΙΜΣ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) οργανώνουν για το έτος 2025 μια σειρά από ομιλίες με θεματολογία από τα πεδία του Πολιτισμού και των Τεχνών, της Επιχειρηματικότητας, του Περιβάλλοντος και από τη νεότερη ιστορία της Κρήτης, και απευθύνονται στο ευρύ κοινό της πόλης του Ρεθύμνου. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου θα παρουσιάζουν στοιχεία από το ερευνητικό τους έργο με τρόπο εύληπτο, και θα ακολουθεί συζήτηση.

Οι ομιλίες θα γίνονται απόγευμα Δευτέρας, προς την αρχή κάθε μήνα, στον χώρο του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών στην παλιά πόλη, Νικηφόρου Φωκά 130 και Μελισσινού (στο τέλος του Μακρύ Στενού) και θα μπορεί να τις παρακολουθήσει όποιος ενδιαφέρεται και από το διαδίκτυο.

Η πρώτη ομιλία θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2025, ώρα 7:30μμ από τον Νίκο Ποταμιάνο, ερευνητή του ΙΜΣ-ΙΤΕ, ο οποίος θα παρουσιάσει πώς συμμετείχαν οι γυναίκες στο αθηναϊκό καρναβάλι από τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας μέχρι τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Τόσο στον εορτασμό της αποκριάς της Αθήνας όσο και στις έμφυλες σχέσεις άλλαξαν πολλά κατά τη διάρκεια ενάμιση αιώνα. Συνοπτικά, οι γυναίκες κατακτούν έναν όλο και πιο ενεργητικό ρόλο στον εορτασμό της αποκριάς, περνώντας πρώτα στη μικτή κοινωνικότητα αντρών και γυναικών, ξεκινώντας ύστερα να μεταμφιέζονται κι αυτές, και επιτυγχάνοντας σταδιακά να έχουν μια όλο και πιο ελεύθερη πρόσβαση στον δημόσιο χώρο.

Το καρναβάλι, από την άλλη, "εξημερώνεται", η βία και ο άσεμνος λόγος περιορίζονται, η σάτιρα και η κοινωνική και πολιτική κριτική σε μεγάλο βαθμό εκτοπίζονται, ενώ οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στους δρόμους της πόλης, μετά από μια κορύφωση με τις παρελάσεις του 1887-1914, παρακμάζουν και αντικαθίστανται από χορούς σε κέντρα διασκέδασης. Στις αλλαγές αυτές του καρναβαλιού συνέβαλαν τόσο απρόσωπες διαδικασίες, όπως η εμπορευματοποίηση και η «διαδικασία του πολιτισμού», όσο και η πολιτισμική ηγεμονία που εδραίωσε η εκσυγχρονιστική μερίδα της αστικής τάξης. Ρόλο όμως έπαιξε και η εμπρόθετη δράση των γυναικών, τόσο της αστικής όσο και των λαϊκών τάξεων.