Οι βλάβες του DNA συνδέονται άρρηκτα με τη γήρανση και την καρκινογένεση. Ωστόσο, μέχρι σήμερα παρέμενε άγνωστος ο τρόπος με τον οποίο η σταδιακή συσσώρευσή τους στο DNA προκαλεί ιστικές βλάβες και δραματικές αλλαγές στον μεταβολισμό, με την πάροδο του χρόνου.

Πρόσφατη έρευνα στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας, οδήγησε στην ανακάλυψη ότι οι βλάβες του DNA σε κύτταρα του παγκρέατος προκαλούν τη συσσώρευση μικρών τμημάτων DNA στο κυτταρόπλασμα των κυττάρων. Στη συνέχεια, τα μικρά αυτά τμήματα DNA προκαλούν την ενεργοποίηση μιας ισχυρής φλεγμονώδους απόκρισης που ομοιάζει με ιογενή λοίμωξη, και ωθεί το ανοσοποιητικό σύστημα να στραφεί εναντίον ιστών και οργάνων προκαλώντας σοβαρές ιστικές βλάβες και χρόνια φλεγμονή.

Στόχευση παγκρεατικών κυττάρων με ειδικά κυστίδια που περιέχουν νουκλεάσες ικανές να απομακρύνουν τα μικρά μόρια DNA που προκαλούν φλεγμονή. Η νέα αυτή θεραπευτική προσέγγιση έχει ως αποτέλεσμα τη γρήγορη απομάκρυνση των κυτταροπλασματικών μορίων DNA και την αισθητή μείωση της φλεγμονώδους απόκρισης στα κύτταρα.

Χρησιμοποιώντας μεθόδους γενετικής μηχανικής, οι ερευνήτριες του ΙΜΒΒ Ουρανία Χατζηδουκάκη, υποψήφια διδάκτωρ, και Δρ. Καλλιόπη Στρατήγη, μαζί με τον επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας καθ. Γιώργο Γαρίνη, μελέτησαν, για τον σκοπό αυτό, μια σειρά ποντικών που συσσώρευαν γενετικές βλάβες και κυτταροπλασματικά μόρια DNA. Για την αποκατάστασή τους, οι ερευνητές δημιούργησαν ειδικά κυστίδια που περιείχαν νουκλεάσες ικανές να στοχεύσουν τα συγκεκριμένα κύτταρα. Η νέα αυτή θεραπευτική προσέγγιση είχε ως αποτέλεσμα τη γρήγορη απομάκρυνση των κυτταροπλασματικών μορίων DNA και την αισθητή μείωση της φλεγμονώδους απόκρισης στα κύτταρα. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο οι γενετικές βλάβες οδηγούν στη χρόνια φλεγμονή, ενώ προτείνουν ένα νέο θεραπευτικό σχήμα για την καταπολέμησή της, καθώς αυτή αυξάνεται προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου.

Τα αποτελέσματα της έρευνας που δημοσιεύονται σήμερα στο έγκριτο περιοδικό Science Advances (https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.abj5769) αναμένεται να δημιουργήσουν νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της χρόνιας φλεγμονής, ρίχνοντας φως στη διαδικασία της γήρανσης και σε μηχανισμούς καρκινογένεσης στον άνθρωπο.

Στη συγκεκριμένη ερευνητική προσπάθεια συμμετείχαν επίσης οι Δρ. Εύη Γουλιελμάκη, Γιώργος Νιώτης, Αλεξία Ακάλεστου-Clocher, Δρ. Κατερίνα Γκιρτζιμανάκη, ο καθηγητής Αλέξανδρος Ζαφειρόπουλος, η Dr. Janine Altmüller και Δρ. Παντελής Τοπάλης.

Περισσότερες πληροφορίες:

• Γιώργος Γαρίνης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ στο ΙΤΕ-ΙΜΒΒ http://www.garinislab.gr, τηλ: 2810-391246, email: garinis@imbb.forth.gr
• Καλλιόπη Στρατήγη, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο ΙΤΕ-ΙΜΒΒ, τηλ. 2810 391072, email: callina@imbb.forth.gr