Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) απένειμε στην Δρ. Carolina Casadio, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ΙΤΕ, την εξαιρετικά ανταγωνιστική ερευνητική χρηματοδότηση ERC - Starting Grant, για την πρότασή της με θέμα τη μελέτη της Σκοτεινής Ύλης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση της Δρ. Casadio είναι η μοναδική που χρηματοδοτήθηκε από την Ελλάδα.

Τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας αποτελούν τις πλέον σημαντικές και ανταγωνιστικές ερευνητικές χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο σκοπός τους είναι να υποστηρίξουν εξαίρετους ερευνητές που διεξάγουν έρευνα αιχμής, η οποία αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις σε επιστήμη και τεχνολογία. Τα Starting Grants συγκεκριμένα υποστηρίζουν νέους ταλαντούχους ερευνητές για να χτίσουν τις δικές τους ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες στην Ευρώπη. Το ΙΤΕ διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό χρηματοδοτημένων προτάσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, στην Ελλάδα, έχοντας προσελκύσει περισσότερα από 37 εκ. €.

Όταν η ευθεία παρατήρησης προς έναν ραδιο-κβάζαρ τέμνει ένα συσσωμάτωμα σκοτεινής ύλης, σχηματίζεται ένα διπλό είδωλο του κβάζαρ μέσω του φαινομένου του ισχυρού βαρυτικού φακού. Η Δρ. Casadio θα αναζητήσει συστηματικά τέτοια διπλά είδωλα, τα οποία μπορούν να αποκαλύψουν τη φύση της σκοτεινής ύλης.

Η Δρ. Casadio θα χρησιμοποιήσει το σχετικιστικό φαινόμενο των λεγόμενων “βαρυτικών φακών” για να διαπιστώσει την ύπαρξη ή μη συσσωματωμάτων σκοτεινής ύλης που είναι αδύνατον να ανακαλυφθούν με άλλον τρόπο, καθώς είναι εντελώς κενά από συνηθισμένη ύλη που εκπέμπει ακτινοβολία. Θα στοχεύσει πυρήνες ενεργών γαλαξιών λαμπρούς σε ραδιοκύματα, γνωστούς ως ραδιο-κβάζαρς, οι οποίοι μπορούν να ανιχνευθούν ακόμη και σε τεράστιες αποστάσεις. Οι ραδιο-κβάζαρς θα χαρτογραφηθούν μέσω της “συμβολομετρίας πολύ μεγάλης βάσης”, μιας τεχνικής που προσφέρει εικόνες εξαιρετικά υψηλής ανάλυσης. Όταν η ευθεία παρατήρησης προς έναν ραδιο-κβάζαρ τέμνει ένα συσσωμάτωμα σκοτεινής ύλης, σχηματίζεται ένα διπλό είδωλο του κβάζαρ μέσω του φαινομένου του ισχυρού βαρυτικού φακού. Το φαινόμενο αυτό στηρίζεται στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας σύμφωνα με την οποία η βαρυτική έλξη από την ύλη επιδρά και στο φως, καμπυλώνοντας τη διάδοσή του και δημιουργώντας, κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες παρατήρησης, πολλαπλά είδωλα την ίδιας πηγής. Η Δρ. Casadio θα αναζητήσει συστηματικά τέτοια διπλά είδωλα, τα οποία θα αποκαλύψουν όχι μόνο την ύπαρξη και τον αριθμό συσσωματωμάτων σκοτεινής ύλης, αλλά και την πυκνότητά τους, η οποία είναι ιδιότητα-κλειδί για την κατανόηση των ιδιοτήτων της σκοτεινής ύλης - μιας μυστηριώδους μορφής ύλης άγνωστης ακόμη φύσης, η οποία δεν εκπέμπει φως, και αποτελεί το 85% όλης της ύλης στο Σύμπαν.

Η εξαιρετικά ανταγωνιστική αυτή χρηματοδότηση θα προσφέρει στην Δρ. Casadio την ευελιξία να αναπτύξει μια ισχυρή ερευνητική ομάδα στην Κρήτη με θέμα την ραδιο-συμβολομετρία και τη σκοτεινή ύλη, και, σύμφωνα με τον Ελληνικό νόμο, της εγγυάται θέση μόνιμης ερευνήτριας στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής.

Η Δρ. Carolina Casadio

Σύντομο βιογραφικό

Η Δρ Casadio κατάγεται από την Ιταλία. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, και ολοκλήρωσε τις διδακτορικές της σπουδές στην Ισπανία το 2016, στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής της Ανδαλουσίας (IAA), όπου μελέτησε τις ραδιο-πολωσιμετρικές ιδιότητες σχετικιστικών πιδάκων σε ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στο Ινστιτούτο Max Planck για την Ραδιοαστρονομία στη Βόννη της Γερμανίας, το κορυφαίο ερευνητικό κέντρο για την ραδιοαστρονομία στην Ευρώπη, όπου ήταν μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο τμήμα Συμβολομετρίας. Όσο ήταν ακόμη στη Βόννη, έγινε μέλος της επιστημονικής κοινοπραξίας RoboPol, οπότε και επισκεπτόταν συχνά την Κρήτη για να παρατηρήσει με το πολωσίμετρο RoboPol που λειτουργεί στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα από το 2013. Το 2020 το Ινστιτούτο Αστροφυσικής την προσέλκυσε στην Κρήτη, για να συνεργαστεί με το πείραμα PASIPHAE και να ξεκινήσει μια καινούρια προσπάθεια στην ραδιοαστρονομία στην Κρήτη.

Η ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας: https://erc.europa.eu/news/erc-2021-starting-grants-results