Επιτόπιες Εφαρμογές – Μελέτη χρωστικών σε βυζαντινές εικόνες και σε λίθινες επιφάνειες

Περιγραφή εργασιών:

Οι μεθοδολογίες που θα αναπτυχθούν στις Εργασίες 1.1. και 1.2 θα εφαρμοστούν σε συγκεκριμένες ερευνητικές μελέτες τις οποίες διεξάγει το ΙΜΣ.

1.3.1 ΡΩΣΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ :
Η εφαρμογή απεικονιστικών και αναλυτικών μεθόδων αναμένεται να συνεισφέρει καθοριστικά στην μελέτη και τεκμηρίωση ρωσικών (μεταβυζαντινών) εικόνων (της συλλογής του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου), που θα μελετηθούν στο χώρο φύλαξής τους, συμπληρώνοντας (και ελέγχοντας) τα ευρήματα της “συμβατικής” τεχνοτροπικής, ιστορικής και εικονογραφικής ανάλυσης.

Ειδικότερα :
α)  θα πραγματοποιηθεί ανάλυση της δομής του κάθε έργου και εντοπισμός και χαρτογράφηση επιφανειακών και εσωτερικών δομικών αλλοιώσεων της ζωγραφικής. (ΙΜΣ. ΙΗΔΛ)

β)  θα διερευνηθούν με βάση την ανάλυση χρωστικών οι φάσεις κατασκευής και η παρουσία πιθανών επιζωγραφήσεων, εμπλουτίζοντας τη βάση δεδομένων των μνημείων  με πληροφορίες και ανάλυση υλικών, στοιχεία χρήσιμα για τους συντηρητές ή/και μελετητές των έργων. (ΙΜΣ. ΙΗΔΛ)

1.3.2 ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ ΣΕ ΛΙΘΙΝΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ:
Η ταυτοποίηση χρωστικών και, σε κάποιες περιπτώσεις, ανίχνευση ιχνών αυτών που εναπομένουν  σε λίθινες επιφάνειες, αλλά και ο προσδιορισμός της τεχνολογίας που έχει χρησιμοποιηθεί για το χρωματισμό επιφανειών είναι σημαντικό στοιχείο για την αποτύπωση της ιστορικής διαδρομής μνημείων.

Ειδικότερα τα ζητούμενα περιλαμβάνουν:
α) τον εντοπισμό στις λίθινες επιφάνειες ιχνών χρώματος (με φασματική απεικόνιση) και ταυτοποίησή του με φασματοσκοπικές τεχνικές ώστε να προσδιορισθεί η σύνθεσή και η στρωματογραφία της ζωγραφικής επιφάνειας. Θα διερευνηθούν κυρίως θυρώματα που διατηρούν το χρώμα τους ή άλλα που διατηρούν υποψία χρώματος (σε εκκλησίες στην Κρήτη)  καθώς επίσης και θυρεοί (Ιστορικό Μουσείο Κρήτης) που είναι γνωστό ότι είχαν χρώμα το οποία έχει σχεδόν ολοκληρωτικά χαθεί.

β)  την εξέταση κονιαμάτων και αρχικών επιχρισμάτων σε ερειπωμένα κτίρια, που δεν φέρουν μεταγενέστερες επεμβάσεις του 19αι και 20αι.

γ)  τη διερεύνηση σύστασης λίθων ειδικότερα σε περιπτώσεις που προβληματίζουν: προέλευση μαρμάρων, π.χ. πέτρα της Ίστριας ή ηφαιστειακά πετρώματα που δεν υπάρχουν στην Κρήτη κ.τ.ο.

Σημειώνεται ότι σε περίπτωση που απαιτηθεί, και εφόσον αυτό είναι επιτρεπτό, δείγματα θα εξεταστούν με εργαστηριακές τεχνικές για να εξαχθεί συμπληρωματική πληροφορία.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα θυρωμάτων (από ναούς στην Κρήτη) που φέρουν χρώμα και ρωσικής εικόνας (Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα):

Υπεύθυνοι φορείς και ρόλοι φορέων:

ΙΗΔΛ- Διεξαγωγή μετρήσεων με φορητές συσκευές α) πολύ-φασματικής απεικόνισης, β) φασματοσκοπίας LIBS γ) μικροσκοπίας Raman δ) DHSPI
ΙΜΣ- Επιλογή αντικειμένων και μνημείων. Συντονισμός αναλύσεων και μελετών
ΙΕΧΜΗ- Εργαστηριακές αναλύσεις

Παραδοτέα:

α) Αναφορά αποτελεσμάτων μετρήσεων σε ρωσικές εικόνες

Διαθέσιμο εδώ:

β) Αναφορά αποτελεσμάτων μετρήσεων σε λίθινες επιφάνειες

Διαθέσιμο εδώ: